ข้อสอบชีวิต

           แต่ละวัน เราจะได้รับบทเรียนชีวิตอยู่สองข้อ คือ ความพอใจ และไม่พอใจ ที่ผ่านเข้ามาทางกายหรือให้รับรู้ทางกาย และทางความรู้สึกภายใน วิธีศึกษาบทเรียน คือ หมั่นสังเกตให้เห็นว่ามา เห็นว่าไป เห็นว่ารุนแรง เห็นว่าเบาลง เห็นว่าทนได้ยาก เห็นว่าพอทนได้  

          การเห็นเป็นอย่างๆ ไป จะเป็นทางให้สามารถค่อยๆ มองเห็นความจริง ของความไม่แน่นอน ไม่มีเจ้าของ  ไปทีละน้อย เป็นขณะๆไป จนจิตค่อยๆ ยอมรับ แม้จะยังไม่สามารถเห็นอย่างชัดเจน จนจิตยอมรับตามจริงได้อย่างเต็มที่ แต่ก็จะได้รู้ลู่ทางแห่งการศึกษา สภาพทางกาย และสภาพความรู้สึกภายใน ตามความเป็นจริง ที่จะทำให้ค่อยๆ ถ่ายถอนอุปาทานความยึดมั่นสำคัญผิด ออกไปได้ 

         สังเกตต่อไปว่า ถ้าไม่เห็นตามที่มันเป็นทุกข์จะเพิ่มขึ้น ถ้ายอมรับตามเป็นจริงได้ ทุกข์จะลดลง    เราจะสังเกตเห็นธรรมชาติแห่งอัตตา ของตนเองว่า เป็นอย่างไร

                 คือ การดิ้นรนผลักไส อารมณ์ที่ไม่น่าชอบใจ (อยากให้ไป)

                      กอดรัดอารมณ์ที่น่าชอบใจ (อยากให้อยู่)

       คุณภาพของสติ ปัญญา จะทำให้เราศึกษาบทเรียนเหล่านี้ได้ง่ายขึ้น คุณภาพของขันติ จะทำให้เราไม่หนีเรียน จนสอบตก ผลก็คือ การจมอยู่กับกองทุกข์ซ้ำแล้วซ้ำเล่า